نماز قضا (آیت الله بهجت)

بزرگ نمایی کوچک نمایی

 

نماز قضاى مادر

سؤال948. آیا نماز قضاى مادر بر پسر بزرگ واجب است؟

پاسخ: بنابر احتیاط، واجب است.

پسر بزرگ‏تر

سؤال949. منظور از پسر بزرگ‏تر، کیست؟

پاسخ: پسرى است که هنگام فوت پدر بزرگ‏تر، از دیگر پسرها باشد.

اختلاف مرجع میّت و زنده در نماز قضاى مادر

سؤال950. در صورتى که انسان، مقلّد مجتهدى باشد که قضاى نمازهاى فوت شده‏ى مادر را واجب مى‏داند و در زمان تقلید از آن مجتهد، مادر از دنیا برود و قضاى نماز و روزه‏ى او را پسر انجام ندهد و بعدا به علّت فوت آن مجتهد، رجوع به مجتهد حىّ کند و آن مجتهد زنده قضاى نماز مادر را واجب نداند، وظیفه‏ى فرد مکلّف چیست؟

پاسخ: تقلید با عمل کردن به فتوى محقّق مى‏شود.

زیاد بودن قضاى نماز پدر

سؤال951. پسر بزرگ‏ترى که پدرش بیش از 30 سال نماز و روزه‏ى فوت شده دارد، چگونه قضاى آن‏ها را به جا آورد، در حالى که خودش توانایى انجام آن را نداشته و از نظر مالى هم توانایى براى اجیر گرفتن ندارد؟

پاسخ: تا هر مقدار را که توانایى دارد، بدون سختى و مشقت به جا آورد و هم‏چنین به قدر توانایى اجیر بگیرد.

نماز قضاى پدربزرگ و مادربزرگ

سؤال952. آیا قضاى نماز و روزه پدربزرگ و مادربزرگ، در صورتى که پسر آن‏ها، آن قضاها را انجام نداده باشد بر نوه واجب است؟

پاسخ: واجب نیست.

عدم وجوب قضاى نماز والدین بر دختر

سؤال953. آیا خواندن نماز قضاى پدر، اگر پسر بزرگ نداشته باشد بر دختر واجب است؟

پاسخ: واجب نیست.

میزان صدق پسر بزرگ

سؤال954. اگر فرزند اوّل در سنین کودکى فوت کند، آیا فرزند دوّم که اکنون ارشد و بزرگ‏تر است، بعد از مرگ پدر و مادر واجب است قضاى نماز آن‏ها را به جا آورد؟

پاسخ: هر پسرى که هنگام مرگ پدر و مادر، فرزند ارشد است، بر او واجب است نماز را قضا نماید.

سؤال955. فرزند اوّل میّت دختر است و فرزند دوّم پسر است. آیا بر این پسر، ولد اکبر صدق مى‏کند؟

پاسخ: صدق مى‏کند.

داشتن دو پسر از دو زن و صدق ولد اکبر

سؤال956. اگر پدرى دو پسر بزرگ از دو زن داشته باشد، بر کدام یک خواندن نماز قضا واجب است؟

پاسخ: اگر آن دو پسر در سنّ مساوى باشند، نمازهاى قضا شده پدر تقسیم مى‏شود و هر کدام از آن دو پسر به صورت مساوى آن را قضا مى‏کنند و مقدار باقى مانده که قابل تقسیم نباشد به صورت وجوب کفایى بر آن دو واجب است.

قضاى نماز والدین توسّط پسر نابالغ

سؤال957. پسرى که به تکلیف نرسیده، مى‏تواند نماز قضاى پدر و مادر را بخواند؟

پاسخ: بر او واجب نیست؛ ولى اگر قدرت تشخیص خوب و بد را داشته باشد، بنابر شرعیّت عبادات او، اگر بخواند، صحیح است و نمازهایى را که خوانده به عنوان نماز پدر و مادر حساب مى‏شود.

عمل نکردن ورثه به وصیّت و وظیفه‏ى پسر بزرگ

سؤال958. متوفى وصیّت نموده که 31 اموال او را صرف نماز و روزه کنند و براى او پنج سال نماز و روزه بگیرند. اگر ورثه یا وصىّ عمل به وصیت نکردند، وظیفه‏ى پسر بزرگ چیست؟ و بر فرض عمل به وصیّت، اگر احتمالاً نماز و روزه قضاى او بیش از پنج سال بود، وظیفه چیست؟

پاسخ: آن چه را که اضافه بر پنج سال، پسر بزرگ یقین به قضا شدن آن دارد، باید قضا نماید. هم چنین اگر ورثه یا وصىّ در عمل به وصیّت معصیت کنند.

وجوب قضاى نمازهاى فرد فلج

سؤال959. شخصى مدّت چند سال فلج بوده و اکثرا در حال استراحت به سرمى برده است، و افرادى که به عیادت او مى‏رفتند و سلام مى‏کردند، صورت و لب خود را حرکت مى‏داده است و قادر به سخن گفتن نبوده و در این مدّت بیشتر اوقات نماز نخوانده است. آیا قضاى نمازهاى او بر پسر بزرگ‏تر واجب است، با این که قادر بر سخن گفتن نبوده است؟

پاسخ: بله، قضاى آن نمازها بر پسر بزرگ واجب است. حتّى آن نمازهایى را که در این مدّت خوانده، ولى بر طبق وظیفه‏اش در آن حال رفتار نکرده است نیز باید قضا نماید.

وجوب قضاى نماز کسى که عمدا نماز نمى‏خوانده

سؤال960. شخصى که عمدا و از روى گناه نماز نمى‏خوانده، آیا قضاى آن‏ها توسّط پسر بزرگ‏تر، براى میّت هم فایده‏اى دارد؟

پاسخ: در هر صورت پسر بزرگ‏تر باید ترک احتیاط نکند و به وظیفه عمل کند و امید است براى میّت هم مفید باشد و از رحمت خداوند بهره ببرد.

وجوب نماز قضا بر پسرى که نتواند جلوى ادرار یا مدفوع خود را بگیرد

سؤال961. اگر ادرار بیمارى که پسر بزرگ خانواده مى‏باشد، قطره قطره بیرون آید و از بیرون آمدن مدفوع نمى‏تواند جلوگیرى نماید، آیا با وجود این بیمارى، قضاى نماز و روزه پدر بر عهده او مى‏باشد؟

پاسخ: آن‏چه بر عهده او است اعمّ است از این که خودش انجام دهد و یا اجیر بگیرد و در صورتى که خودش انجام مى‏دهد با نمازهاى خود او فرقى ندارد.

نمازهاى فوت شده پدر سنّى

سؤال962. پدر از اهل سنّت است و پسر بزرگ او شیعه شده است، آیا نمازهاى فوت شده پدر بر این فرزند واجب است؟ اگر سنّى فوت شده فرزند پسر بزرگ نداشته باشد، آیا قضاى نمازهایش جزو دیون وى محاسبه مى‏گردد؟

پاسخ: بنابر احتیاط، واجب است که پسر براى نمازها اجیر بگیرد که اگر در ذمّه‏اش هم نباشد، از اموات دیگرش محسوب شود و اگر پسر بزرگ نداشت، قضا جزو بدهى‏هاى میّت یا وصیت او است.

عمل نکردن پسر بزرگ به وظیفه

سؤال963. اگر یقین دارند که پسر بزرگ‏تر، قضاى نماز و روزه‏هاى میّت را به جا نمى‏آورد، چه کنند؟

پاسخ: بنابر احتیاط واجب، با رضایت ورثه، از ارث میّت، براى نمازها اجیر بگیرند.

بیمار بودن پسر بزرگ

سؤال964. نماز پدر و مادر بر پسر بزرگ‏تر واجب است، امّا او نمى‏تواند ایستاده نماز بخواند، در این باره چه وظیفه‏اى دارد؟

پاسخ: باید بنا به وظیفه‏اش ـ نماز نشسته ـ آن‏ها را به جا آورد، گرچه احتیاط مستحب این است که در صورت توانایى، دیگرى را براى نمازهاى پدر و مادر اجیر کند.

قضاى نماز کسى که بعد از ظهر مرده

سؤال965. اگر شخصى دو ساعت بعد از ظهر بمیرد، آیا نماز ظهر و عصرش را باید قضا نمود؟

پاسخ: بله، باید قضا نمود. 

قضاى نمازى که غلط خوانده شده

سؤال966. اگر پدر و مادر نمازشان را غلط خوانده‏اند، آیا باید پسر بزرگ‏تر آن‏ها را قضا نماید؟

پاسخ: بله، باید قضا کند، البته در قضاى نمازهاى مادر بنابر احتیاط است.

اجیر گرفتن براى نماز و روزه قضاى میّت

سؤال967. کسى فقط یک خانه از او مانده که فرزندش در آن زندگى مى‏کند. آیا واجب است آن را بفروشیم و براى نماز و روزه‏اش اجیر بگیریم؟

پاسخ: اگر پسر بزرگ ندارد و کسى هم نیست که آن‏ها را به‏جا آورد، واجب است از همان خانه و محل فروش آن بدهند.

قضاى نماز کسى که نمى‏توانسته ایستاده بخواند

سؤال968. کسى که نمى‏توانسته نمازش را ایستاده بخواند، آیا کسانى که نمازش را قضا مى‏کنند، مى‏توانند آن‏ها را نشسته بخوانند؟

پاسخ: نمى‏توانند، بلکه احتیاط این است که کسى که وظیفه‏اش نشسته خواندن است را نیز اجیر نکنند.

از دست دادن پدر در سن خردسالى

سؤال969. با توجه به این که در سن دو سالگى پدرم فوت کرد، آیا قضاى نماز و روزه او بر من واجب است؟

پاسخ: وقتى بالغ شدید، بر شما واجب است.

وصیّت به عدم قضا

سؤال970. پدرم با این که نمازهاى زیادى از او فوت شده، اما وصیت کرده برایش هیچ نماز قضایى به جا نیاوریم، وظیفه‏ى ما چیست؟

پاسخ: وصیت او اعتبار ندارد و احتیاط، وظیفه‏ى شما است.

قضاى نماز میّت توسط دو نفر به طور هم‏زمان

سؤال971. آیا دو نفر مى‏توانند به صورت هم زمان نماز یا روزه‏هاى قضاى میّتى را به جا آورند؟

پاسخ: در مورد نماز به مسأله‏ى 1260 رساله مراجعه شود و در مورد روزه مانعى ندارد.

قضاى نماز کسى که پسر بزرگش به جا نمى‏آورد

سؤال972. اگر پدرى فوت کند و پسر بزرگ‏تر نماز و روزه‏اش را قضا نکند، آیا چیزى به عهده‏ى پسر کوچک‏تر مى‏باشد؟

پاسخ: خیر، مگر وقتى که نوبت به استیجار از ترکه میّت برسد که او هم به سهم خود وظیفه دارد.

جنون پسر بزرگ‏تر هنگام فوت پدر

سؤال973. اگر پسر بزرگ‏تر هنگام فوت پدر، دیوانه باشد، قضاى نماز پدر و مادر به عهده‏ى چه کسى است؟

پاسخ: هر وقت عاقل شد، باید به جا آورد.

وصیت به نماز قضا به بیشتر از عمر میّت

سؤال974. شخصى وصیت کرده ثلث مالش را صرف نماز و روزه‏ى قضا نمایند. با ثلث مالش مى‏توان 80 سال برایش نماز و روزه گرفت. در حالى که این شخص 50 سال بیشتر عمر نکرده است. وظیفه‏ى ما را بیان فرمایید؟

پاسخ: اگر 80 سال را خود او تعیین کرده، باید به وصیت او عمل شود، چون شاید نماز و روزه‏هاى دیگران برگردن او بوده است و اگر وصیّت متعارف بوده و مقصود او صرف نماز و روزه از ثلث بوده، زیادى از آن، مال ورثه و اگر وصیّت به کلّ ثلث بوده زیادى در خیرات مصرف مى‏شود.


  

پاسخ به احکام شرعی