|
استفتائات کسب های حرام- آیت الله العظمی مکارم مدظله
مجسمه سازی
1- استثنائات مجسمه سازی
سؤال:لطفاً به سؤالات زیر پیرامون مجسّمه سازى پاسخ فرمایید:
الف) اگر براى بزرگداشت خاطره شهیدان در یکى از میادین شهر، نمادى از شهید ساخته شود، چه حکمى دارد؟
ب) آیا جایز است تندیس سربازى ساخته شود که در حال تیر اندازى به سوى دشمن است؟
ج) آیا مى توان براى نشان دادن تجاوز و دیو سیرتى استکبار (مثلا نسبت به مردم شهر حلبچه، که مظلومانه توسّط بمب شیمیایى از بین رفتند) به همان صورت با ساختن مجسّمه هایى آن را بازسازى کرد؟
د) اگر انسانى که سر به سجده برده، و خدا را پرستش مى کند ساخته شود، اشکال دارد؟
هـ) آیا ترمیم آثار باستانى مانند نقوش برجسته، یا مجسّمه هایى که از ادوار پیش باقى مانده، داراى اشکال است؟
پاسخ:ساختن مجسّمه از نظر شرع اسلام اشکال دارد; ولى امور زیر را مى توان استثنا کرد:
1ـ نقوش برجسته که در گچکارى و کنده کارى و قلمکارى و مانند آنها دیده مى شود.
2ـ عروسکها و آنچه جنبه بازیچه دارد.
3ـ مجسّمه هایى که براى فریب دشمن ساخته، و در مناطقى گذاشته مى شود، و از نظر جنگى ضرورت دارد.
4ـ مجسّمه هایى که از قطعات متعدّدى تشکیل یافته، و در طبّ براى تعلیم مسائل مختلف به کار مى رود، و در بسیارى از موارد جانشین تشریح بدن انسانها مى گردد، و براى تعلیم این مسائل لازم به نظر مى رسد.
5ـ رباطهاى کامپیوترى که جنبه سرگرمى و تفریح ندارند; بلکه در نیازهاى زندگى بشرى از آن ها بهره گیرى مى شود.
2- ساختن عروسکهای تلویزیونی
سؤال:مشاهده شده که در برنامه هاى تصویرى، عروسکى شبیه انسان درست مى کنند، که در برنامه ها یا فیلمهایى که انسان واقعى در آن نقش دارد و تکلّم مى کند، به عللى آن عروسک داراى تکلّم وارد مى شود، و همراه انسانهاى واقعى نقش ایفا مى کند، و شبیه آنها تصمیم مى گیرد، و تکلّم مى نماید. ساختن چنین برنامه هایى چه حکمى دارد؟
پاسخ:مجسّمه سازى اشکال دارد; ولى اگر از قبیل عروسک و بازیچه باشد، خواه نقشى بازى کند یا نه، اشکالى ندارد.
3- حکم مجسمه سازی
سؤال:مجسمه سازى تمام تنه یا نیم تنه انسان یا حیوان چه حکمى دارد، نقّاشى آنها چطور؟
پاسخ:مجسمه سازى اشکال دارد و نقّاشى جایز است.
4- تدریس نقّاشى و مجسمه سازی در دانشگاه
سؤال:از آن جا که رشته نقّاشى و مجسمه سازى در تعدادى ازدانشگاه هاى ایران اسلامى تدریس مى شود، این رشته ها چه حکمى دارد؟
پاسخ:رشته نقّاشى اشکالى ندارد.
5- ساخت اسکلت های انسان برای آموزش پزشکی
سؤال:ساخت و نگهدارى و استفاده از اسکلتهاى انسان جهت آموزش پزشکى چه حکمى دارد؟ آیا احکام مجسّمه بر آن بار مى شود؟
پاسخ:احکام مجسّمه ندارد، و به مقدار ضرورت مى توان از آن استفاده کرد.
6- حکاکی تصاویر روی چوب
سؤال:این جانب مدّتى است که بعضى از تصاویر را بر روى چوب به صورت برجسته حک مى کنم و از این طریق امرار معاش مى نمایم چون شنیده بودم که ساخت مجسمه کامل داراى روح حرام مى باشد نه بخشى از حجم بدن، آن هم به صورت حک بر روى چوب، آیا امرار معاش این جانب از این راه شرعاً جایز مى باشد؟
پاسخ:این قبیل نقوش برجسته شرعاً اشکالى ندارد ولى سعى کنید نقشهایى که موجب ترویج ادیان و مذاهب غیر اسلامى مى شود و یا تصویرهایى که موجب فساد اخلاق است نبوده باشد.
7- مجسمه هایی که اسباب بازی هستند
سؤال:خرید و فروش مجسمه هایى که از گچ یاموادساخته مى شود و به عنوان اسباب بازى و یا براى نگهدارى در منازل به کار مى رود، چه حکمى دارد؟ مثل انواع عروسکها و سگها و گربه ها و مرغها که از گچ یا مواد ساخته مى شود؟
پاسخ:هرگاه به صورت اسباب بازى باشد مانعى ندارد ولى بهتر آن است که از آنها براى تزیین استفاده نشود.
8- خرید و فروش مجسمه
سؤال:آیا حرمت نقّاشى و مجسمه سازى به دلیل برداشت شرک آمیز از آنها و جنبه بت پرستى آن است؟ در این صورت امروز که این امور ذهنیّت بت پرستى را در عموم مردم ایجاد نمى کند و به عنوان هنر شناخته شده و به کار گرفته مى شود، پرداختن به آن چه حکمى دارد؟
پاسخ:مجسمه سازى و خرید و فروش آن در هر حال اشکال دارد مگر در مواردى که جنبه اسباب بازى دارد.
9- تدریس مجسمه سازی در دانشگاه
سؤال:از آن جا که رشته نقّاشى و مجسمه سازى در تعدادى ازدانشگاه هاى ایران اسلامى تدریس مى شود، این رشته ها چه حکمى دارد؟
پاسخ:رشته نقّاشى اشکالى ندارد.
10- نگهداری مجسمه انسان
سؤال:آیا نگهداری مجسمه ای که شکل انسان دارد در خانه گناه است؟
پاسخ:اگر به شکل تندیس کامل باشد جایز نیست.
|
