بازگشت «احمد قوام» از شوروي (1324ش)

بازگشت «احمد قوام» از سفر شوروي و مذاكره با مقامات اين كشور (1324ش)

با شروع جنگ جهاني دوم و اشغال كشور توسط نيروهاي متفقين، قرار بر اين شد كه با پايان جنگ، نيروهاي اشغالگر خاك ايران را ترك كنند. در اين ميان انگلستان و آمريكا براي وادار ساختن شوروي به خروج از ايران، نيروهاي خود را از كشور تخليه كرده و شوروي را در برابر مجامع جهاني و فشار افكار عمومي قرار دادند. در اين حال دولت شوروي علي‏رغم تعهدات قبلي، به حضور در ايران ادامه داد و علاوه بر دخالت در امور داخلي كشور، از خودمختاري آذربايجان و حزب دموكرات به رهبري سيد جعفر پيشه ‏وري نيز حمايت مي‏كرد. اين وقايع به شكايت ايران از شوروي در سازمان منجر گرديد. با شكايت ايران، سازمان ملل از دو كشور خواست تا براي حل و فصل كار، از طريق مذاكره عمل نمايند. از اين رو، قوام السلطنه در آخر بهمن 1324 به شوروي سفر كرد. در جريان اين مذاكرات، دولت كرملين پيشنهادي 6 ماده‏اي ارائه نمود كه به رسميت شناختن خودمختاري آذربايجان از سوي ايران و امتياز تاسيس شركت مختلط نفت ايران و شوروي براي استخراج نفت شمال، مهم‏ترين مواد آن بود. درخواست‏ هاي استعمارگونه شوروي باعث شد تا قوام‏ السلطنه ضمن تسليم اعتراض ‏نامه به دولت شوروي، در پايان سفر بيست روزه خود به ايران باز گردد. پس از آن، مسأله حضور نيروهاي روس در ايران در شوراي امنيت سازمان ملل مطرح گرديد و در نهايت با وساطت مجامع جهاني، نيروهاي اشتغالگر در خرداد سال بعد، ايران را ترك كردند. با خروج اين افراد، دولت ايران نيز غائله خودمختاري آذربايجان را نيز سركوب كرد.

منبع