شروط باطل و مبطل

 سؤال 459 -شرطهايى كه باطل هستند و نيز شرطهائى كه هم باطلند هم مبطِل قرارداد است كدامند؟

جواب:  شرطهاى باطل زياد است از جمله:

1 -شرط عملى كه توانائى انجام آن نداشته باشد، مانند اينكه در ضمن عقد شرط كند كه اين زراعت گندم را از شما خريدارى مى كنم بشرط آنكه آن را تبديل به دانه گندم نمائى.

2 -شرط عملى كه شرعاً جايز نباشد، مانند اينكه بگويد: اين انگور را به شما مى فروشم به شرط آن كه با آن شراب درست كنى.

3 -شرطى كه مخالف كتاب و سنّت باشد، مثل اين كه در ضمن معامله شرط كند كه اين چيز را به شما مى فروشم به شرط آنكه از تو ارث ببرم و حال اينكه وارث شرعى نباشد.

4 -شرطى كه با مقتضاى عقد منافات داشته باشد مانند اين كه بگويد: اين كتاب را به شما مى فروشم به شرط آنكه مالك نشوى.

5 -شرطى كه مستلزم امر محالى باشد، مانند آنكه چيزى بفروشند و با خريدار شرط كند كه آنرا به دو نفر در عرض هم بفروشى.

6 -آنكه پيش از اجراى عقد، طرفين نسبت به موضوعى توافق كنند ولى در ضمن اجراى صيغه عقد به آن اشاره نشود، و عقد مبتنى بر آن منعقد نشود.

7 -شرطى كه هدف عقلائى نداشته باشد، مثل آنكه شرط كند با اين زن ازدواج مى كنم به شرط آنكه سواد نداشته باشد. از اين شروط، شرطهاى شماره 2 و 5 موجب بطلان عقد نيز خواهد شد.